BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMDE KULLANILAN FORMATLAR-1

     BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİMDE KULLANILAN FORMATLAR-1

                  1) ÖZEL ÖĞRETİCİ YAZILIMLAR(PROGRAMLAR)

a) Nedir?  Amaçları Nelerdir?

Özel öğretici yazılımlar, öğretmen rolünü üstlenerek, dersin içeriğini sunan, içeriğin öğrenilmesi için alıştırma sağlayan, geri bildirim sunan, öğrencilerin performansını değerlendiren ve yönlendiren yazılımlardır.

         Özel öğretici yazılımlar, öğrenci yazılım hakkında bilgi veren bir giriş bölümüyle başlar. Burada öğrenciye yazılımın doğası ve öğrenecekleri hakkında bilgi verilir.

Etkili bir öğretimin içerisinde olması gereken dört etkinlik aşağıda sıralanmıştır:

Bilginin  sunulması veya becerilerin sınıflandırılması:

Özel öğretici programlar (ÖÖP) yukarıda belirtilen ilk iki etkinlik ile ilgilenirler ve pratik yapma ve öğrenimi değerlendirme ile fazla meşgul olmazlar. Her ne kadar iyi bir ÖÖP’nın sunum ve rehberlik  içermesi önemli olsa da, buna rağmen diğer metodolojilerde pratik ve değerlendirme yaygın olarak kullanılır.

Programın içeriği ve amacı hakkında öğrencinin bilgilendiği bir giriş bölümü ile başlamaktadır. Bundan sonra bilginin sunulması ve ayrıntılı bir şekilde açıklaması yer alır. Öğrenci bir soruya cevap vermelidir. Program beceri veya kavrama düzeyinde cevapları değerlendirir. Öğrenciye kavrama düzeyini ve becerisini geliştirme yönünde geribildirim verilir. Bu döngü bir sonraki bilginin sunumuna geçilerek devam eder.  Program, öğrenci veya program tarafından sona erdirilinceye kadar döngü devam eder. Bu noktada (döngünün sona erme noktasında) bir özet veya kapanış hatırlatmaları olabilir. 

 Özel öğretici yazılımlarda amaç bilgisayar ile öğrenci arasında birebir etkileşim yolu ile ders ortamı sağlamaktır.

·         Öğretmen gibi konu anlatır

·         Soru sorar

·         Cevap verir 

·         Geri bildirim verir

·         Gerek duyulursa ipucu verir

·         Öğrenci başarısını değerlendirir

 

b) Genel Yapısı:

·         Giriş

·         Konu ve Bilginin sunulması

·         Soru ve Yanıt

·         Yanıtları değerlendirme

·         Dönüt ya da ek bilgiler sunma

·         Çıkış

c) İçerik Düzeni (İçerik Sıralaması / Bilgiyi Sunma Yapısı ) 

·         Programa Giriş

·         Kontrolü Sağlama

·         Güdüleme ve Motivasyonu Sağlama

·         Bilgilerin sunulması

·         Programın İçindeki Sorular ve Yanıtları Düzenleme

·         Yanıtların Değerlendirilmesi

·         Yanıtlara İlişkin dönüt ve düzeltme işlemlerini belirtme

·         Yetersiz performans için sağlanan ilave işlemlerini açıklama

·         Ünite/ders bölümlerinin  sıralanması ve düzenlenmesi

·         Programın sonu ve programdan çıkış

c.1)Lineer (doğrusal )programlar

          

 Bir optimizasyon modeli eğer sürekli değişkenlere ve tek bir doğrusal amaç fonksiyonuna sahipse ve tüm kısıtlamaları doğrusal eşitlik veya eşitsizliklerden oluşuyorsa, doğrusal (lineer) program olarak adlandırılır. Başka bir deyişle, modelin tek-amaçlı fonksiyonu ve tüm kısıtlamaları, süreklilik gösteren karar değişkenlerinin ağırlıklı toplamlarından oluşmalıdır.

c.2)Doğrusal olmayan programlar

          

 Öğrencileri, sorulara nasıl yanıt verdiklerine ve materyalin belli bölümlerinde gösterdikleri ustalığa göre değişen alternatif yollara yönlendirmektedir.

           Öğrencilerin performans farklılıklarını dikkate alarak ayrı ayrı dönüt verir.

d)Motivasyon

      
Bilgisayarda, öğrenciye kontrol olanağı verilmesi, öğrencilerin ilgilerini ve motivasyonunu artırarak, güdülemeyi sağlar. Öğrencinin dikkatinin sağlanması motivasyonu için önemlidir . Çünkü öğrenci dikkatini derse yönlendirirse dersi dinleme ve yeni bir şeyler öğrenme azmi artar .

        Öğrenciler için öğretilecek konunun ilgi çekiciliği , parçalar arasındaki ilişkinin nasıl kurulduğu önemlidir . Eğer bunlar doğru yapılmışsa öğrencinin motivasyonu artar. İki motivasyon teorisi BDE yazılımları için göz önünde bulundurulması gereken bir takım öneriler sunulmaktadır. Bu teorilerden biri Malone’nın, diğeri Keller’ın motivasyon teorisidir.

1)Malone’nın motivasyon teorisi

  

Sunulan malzemenin güçlüğü

 1.Fantezi

 2.Merak

 3.Öğrenci kontrolü

2)Keller’in motivasyon teorisi


1.Dikkat

 2.Güven

 3.İlgililik

 4.Tatmin unsurlarını ele almıştır.

 
Öğrenci motivasyonunu sağlayan ve arttıran etmenler çok değişik nitelikte ve boyuttadır. Güdüleyici etmenleri birbirinden bağımsız düşünmek, bu etmenlerin etkinliğini azaltabileceği gibi onları tamamen ortadan da kaldırabilir.

     Güdüleyici etmenlerin yazılıma entegre edilmesinde gerekli olan hususlar şunlardır:

 1.Konu alanının yapısı

 2.Öğrencinin düzeyi ve konu içerisindeki genel zorluk ve yanlış kavramlaştırmaları

 3.Konu alanının yazılım içerisinde işlenme biçimi

 4.Öğrenci ve öğretmenin yazılım üzerindeki kontrolleri.

      

  e)Özel öğretici yazılımların yararları:

·       Öğrenciler hızlarında öğrenme olanağına sahip olabilmektedir.

·       Alıştırma-uygulama etkinlikleri içermektedir.

·       Öğrenme hakkında doğrudan dönüt sağlamakta ve öğrenenler zamandan kazanmaktadır.

 
f) Sınırlılıkları:

    
Özel öğretici yazılımlar her ne kadar eğitimsel işlevin gerçekleşmesine yardımcı olsalar da bir takım eleştirilerle de karşı karşıyadır.

·         Yapılandırmacılara göre; doğrudan öğretim gerçekleşmektedir.

·         Kaliteli ürünler geliştirilememektedir.

·         Tek bir öğretim yaklaşımını yansıtmaktadırlar.

 g) Seçme Ölçütleri:

·         Etkileşimlilik

·         Kullanıcı kontrolü

·         Öğretimi sağlama

·         Yanıta karar verme ve dönüt sağlama yeteneği

·         Uygun grafikler

·         Kayıt tutma yeteneği

  h) Bu tür yazılımlar eğitim-öğretim sürecine nasıl entegre edilir?(entegrasyon stratejileri)

·         Kendi hızında yeniden öğrenme

·         Alterneyif öğrenme stratejileri

·         Öğrenmenin olmadığı yerde eğitim

 


                 2) ALIŞTIRMA-TEKRAR YAZILIMLARI

Geleneksel öğrenme-öğretme etkinliklerinin tamamlanması amacıyla kullanılır. Bu yazılımlar öğrenilmiş kavramsal ve işlemsel bilgilerin geliştirilmesi, uygulanması ve öğrenilen konular ile ilgili yanlış anlamaların ortaya çıkarılıp düzeltilmesi için tasarlanmış yazılımlardır. Bu yazılımları özel öğretici yazılımlardan ayıran en önemli özellik, bir konu ya da kavramı öğretmek yerine, sınıf ya da başka bir öğretim ortamında önceden öğrenilen konu ya da kavramların uygulanması ve pekiştirilmesidir. Bu yazılımlar herhangi bir içeriğin ya da becerinin öğrenilmesinde, öğrencilerin bir dizi alıştırma etkinliği yoluyla öğrendiklerini pekiştirmesine ve kalıcı öğrenmelerine yardımcı olmaktadır. Alıştırma ve tekrar yazılımları eğitim yazılımları arasında en çok karşılaşılan ve en yaygın kullanılan eğitim yazılımlarıdır. Bunda bu yazılım türünün geliştirilmesinin diğer eğitim yazılımı türlerine göre daha kolay olması önemli bir rol oynamaktadır. Ayrıca öğretmenlerin her bir öğrenci ile tek tek ilgilenmesi ve öğrenmeleri ile ilgili dönüt verilmesinin zorluğu, bu sorunun bilgisayar yazılımlarıyla kolayca aşılabilmesi, alıştırma ve tekrar yazılımlarının diğer öğretim yazılımlarına göre daha fazla ve öncelikle geliştirilmesinin en önemli nedenidir.

              

               GENEL YAPISI

1-Alıştırma ve tekrar yazılımları genellikle özel öğretici yazılımlarda olduğu gibi öğrencinin dikkatini çeken,derse karşı ilgi uyandıran ve dersin amaçları hakkında genel bilgi veren bir giriş bölümü ile başlar.

2-Daha sonra yazılım tarafından önceden belirlenen ölçüte göre ya da öğrencinin yazılım başında kendisinin belirlediği ölçütlere göre,konu ile ilgili soru maddeleri seçilir.

3-Seçilen maddeler ekranda öğrenciye gösterilir.

4-Öğrenci soruyu yanıtlar.

5-Öğrencinin yanıtı değerlendirilir.

6-Yanıtın doğru ya da yanlış olmasına göre uygun geri bildirim verilir ve yeni soru maddesi sorulur.

7-Öğrenci belli sayıda veya düzeyde alıştırma yapmışsa yazılımdan çıkmadan önce öğrenci ile ilgili bilgiler kaydedilir.

8-Yazılımda öğrencinin yanlışlarını düzeltilmesine olanak sağlayan düzenekler varsa,işe koşulur.

9-Öğrencinin isteğine bağlı olarak yazılımdan çıkılır.

SINIRLILIKLARI

1-Oluşturmacının eleştirisi:Öğrencilerin kendi özgü bilgilerini üretmeye sevk etmekten çok doğrudan öğretim gerçekleştirdiği için eleştirirler.

2-Kaliteli Ürünlerin Olmaması:Yazılım üreticileri bu yazılımların geliştirilmesi zor ve pahalı olması bu yazılımların diğerlerine nazaran az oluşturulmuş.Konunun iyi aktarılabilmesi için kaliteli tasarım olmalı buna imkan henüz pek fazla olmaması sınırlaştırmıştır yazılımı.

3-Tek bir öğretim yaklaşımını yansıtma: bu yazılımların tek bir öğretim yaklaşımını benimsemesi sebebiyle öğrencilere tavsiye etmek istemeyebilir.

               YARARLARI

1-Öğrencilerin yeni öğrendikleri bilgileri kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarmalarına yardımcı olur.

2-Öğrenme engelli öğrencilerde alt seviye becerilerin daha üst seviye becerilere ulaşmasına yardımcı olacak otomatik geri çağırmaya olanak sağlar.

                  

                SEÇME ÖLÇÜTLERİ

İyi bir alıştırma ve tekrar yazılımı öğretme-öğrenme sürecinde kullanılabilmesi için aşağıdaki ölçütleri karşılamalıdır:

         -İlerleme Sürecinin Denetimi:Sorular zaman sınırlaması yapılmış bir yapıda sunulmuyorsa,yani öğrenci yazılımda zamanlanmış bir sınav almıyorsa,öğrenciler her bir soruyu yanıtlamak için istedikleri kadar zamana sahip olabilmelidir.Aynı şekilde yanıtlarıyla ilgili dönütleri inceleyebilmek için de kendilerine yeterince uzun süre sağlanmalı;öğrenci bir sonraki soruya geçip geçmeyeceğine kendisi karar verebilmelidir.         

          -Yanıta Karar Verme:Bazı alıştırma yazılımları soruların basitçe seçme(tıklama ya da bir tuşa basma)şeklinde yanıtlanabilmesine olanak tanırken,bazıları boşluk bırakılan yerlere yanıtı yazmaya da olanak tanımaktadır.Bu durumda iyi bir alıştırma yazılımı,olası yanıtları ve yazım hatalarını hesaba katmalı,doğru ve yanlış yanıtları ayırt edebilme kapasitesine sahip olmalıdır.

         -Uygun Dönüt Verme:Öğrenciler zaman sınırlı bir sınav alıyorlarsa ya da belirli bir sürede yanıt vermeleri gerekiyorsa,basitçe bir sonraki soruya geçmektense verdikleri yanıtın doğru olup olmadığı konusunda dönüt almaları onlar için güdüleyici olabilir.Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta,yanıtların basit ve hızlı olmasıdır.Öğrenciler ayrıntılı açıklamalardan sıkılır,kendileri ile dalga geçen,aşağılayan dönütlerden hoşlanmazlar.Dönütlerin ilgi çekiciliğine de dikkat etmek gerekir.Ayrıca,yanlış yanıta verilen dönütün doğru yanıta verilen dönütten daha ilginç ve eğlendirici olmaması gerekir.Bu tür dönüt veren yazılımlarda öğrencilerin dönütü izlemek amacıyla yanlış yanıt verme eğilimine girdikleri görülmüştür.

                        ENTEGRASYON STRATEJİLERİ  

 Alıştırma yazılımlarının öğretme-öğrenme sürecine entegrasyonunda kullanılabilen bazı stratejiler şunlardır:

               -Çalışma Yapraklarına Ya Da Ev Ödevi Alıştırmalarına Destek Olarak Kullanma:Öğretmenler öğrencileri herhangi bir üst düzey görevi yerine getirmede zorluklarla karşılaşırsa,bu görevleri gerçekleştirememelerine neden olan ön koşul becerileri belirleyebilir ve onlara gereksinim duydukları bu becerileri kazandırmak için gerekli öğretim ve alıştırma etkinliğini düzenleyebilirler.Öğretmenler öğrencilerine verecekleri ödev etkinliklerinde alıştırma yazılımlarının güdüleme,derhal dönüt verme ve kendi hızında ilerleme özelliklerinin çekiciliğinden ve verimliliğinden yararlanılabilirler.

                 -Sınavlara Hazırlanma Amacıyla Kullanma:Öğrenci değerlendirmesi konusunda öğretim kurumlarında her ne kadar ürün dosyalarına ve otantik değerlendirmelere değer verilse de,öğrenciler kendi eğitim kariyerleri boyunca dönem sonu sınavları,Ortaöğretim Kurumları Seçme ve Yerleştirme Sınavı ya da Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı gibi çok sayıda önemli sınava katılmaktadırlar.Bu durumda alıştırma ve tekrar yazılımları öğrencilerin eksik oldukları konulara odaklanmalarına ya da yanlış öğrenmelerini düzeltmelerine yardımcı olabilir.